Ένα χωριό με ιστορία, ενεργή κοινωνική ζωή και φυσικές ομορφιές

Το χωριό Κρυονέρι (Μάτσανι) βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού Κορινθίας και ανήκει στο Δήμο Σικυωνίων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 749 μέτρων και καλύπτει έκταση 25.000 στρεμμάτων, γύρω από τον ποταμό Ελισσώνα.

Με 863 κατοίκους (απογραφή του 2011) το Κρυονέρι είναι το μεγαλύτερο χωριό στην ημιορεινή ζώνη της Κορινθίας. Η πλησιέστερη πόλη είναι το Κιάτο, που βρίσκεται 15χλμ. μακριά, ενώ η πόλη της Κορίνθου βρίσκεται σε απόσταση 42 χιλιομέτρων.

Η τοπική οικονομία είναι αγροτική, με βασικά παραγόμενα προϊόντα το ελαιόλαδο και τις σταφίδες (Κορινθιακή και σουλτανίνα). Στο χωριό λειτουργεί νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο. Υπα΄ρχει επίσης αγροτικό ιατρείο.

Ιστορία

Το Κρυονέρι (Μάτσανι) ιδρύθηκε κατά την οθωμανική περίοδο και οι περισσότεροι από τους κατοίκους του προέρχονταν από γειτονικά χωριά που είχαν εγκαταλειφθεί, όπως το Ραψωμάτι, το Τζαμί και τη Λέχοβα.

Ωστόσο, οι άνθρωποι κατοικούσαν εδώ από την αρχαιότητα, όπως αποδεικνύεται από το νεκροταφείο του παλιού χωριού, μια παλαιοχριστιανική βασιλική από τον 6ο αιώνα μ.Χ., καθώς και από αρκετούς λαξευτούς τάφους από την Μυκηναϊκή περίοδο (1250 π.Χ.). Μία από τις παλαιότερες εκκλησίες του χωριού είναι η εκκλησία της Παναγίας στο νεκροταφείο και η εκκλησία της Παναγίας στο Ραψωμάτι, που ήταν πιθανώς η κύρια εκκλησία του χωριού.

Το όνομα του χωριού: από Μάτσανι σε Κρυονέρι

Το προηγούμενο όνομα του Κρυονερίου ήταν Μάτσανι, μια λέξη που υποδηλώνει ένα χωριό ή βοσκότοπο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ποτάμια, πράγμα που ταιριάζει στη γεωμορφολογία του χωριού. Το όνομα Μάτσανι δόθηκε από τους Φράγκους που είχαν κατακτήσει τη δυτική και βόρεια Πελοπόννησο από το 1204 έως το 1430 και σημαίνει Μεσοποταμία (βασιζόμενο στη λέξη mezzo).

Γύρω στο έτος 1405, επιτράπηκε στον Θεόδωρο Α’ Παλαιολόγο να εισέλθει στην Πελοπόννησο με στρατός 10.000 Αλβανών Χριστιανών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τότε, η Πελοπόννησος είχε υποστεί μεγάλη απώλεια πληθυσμού λόγω της επιδημίας της μαύρης πανούκλας. Επομένως, σήμερα, πολλοί άνθρωποι στο χωριό έχουν αρβανίτικες ονομασίες και ορισμένα αρβανίτικα τραγούδια και παραδόσεις διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Το όνομα του χωριού άλλαξε το 1960 με απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου. Η απόφαση βασίστηκε σε ένα διάταγμα του 1958 που προέβλεπε την υποχρεωτική αλλαγή όλων των ονομάτων πόλεων που είχαν τούρκικη προέλευση. Αν και το “Ματσάνι” δεν προέρχεται τελικά από τα τουρκικά, το όνομά του άλλαξε σε “Κρυονέρι” προκειμένου να αποκτήσει μια πιο ελληνική χροιά .

Ένα χωριό “αντίστασης”

Ιστορικά, κατά τη διάρκεια πολλών επαναστάσεων και πολέμων, το χωριό βοήθησε στην υπεράσπιση της χώρας από ξένες επιθέσεις.

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 για την απελευθέρωση της Ελλάδας, γραπτές πηγές δείχνουν ότι το Ματσάνι χρησίμευσε ως κέντρο εφοδιασμού στρατιωτών, ενώ η έδρα του αρχηγείου της περιοχής ήταν στο Σούλι.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου και του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και της αντίστασης εναντίον των Τούρκων που εισέβαλαν στην Κύπρο, πολλοί στρατιώτες που πήγαν στα πεδία των μαχών κατάγονταν απο το Κρυονέρι.

Τουριστικά αξιοθέατα

Η Αγία Τριάδα, μια πέτρινη βασιλική εκκλησία που χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, ξεχωρίζει για το όμορφο μαρμάρινο ναό της που χτίστηκε από τεχνίτες απο την Τήνο. Σήμερα αποτελεί τη κύρια εκκλησία του χωριού.

Στην περιοχή, οι τουρίστες μπορούν να επισκεφθούν το μοναστήρι Λέχωβας, ένα βυζαντινό μνημείο του 11ου αιώνα, που βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νότια του χωριού. Περιτριγυρισμένο από πλούσια φυσική βλάστηση (κυρίως έλατα), σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, το μοναστήρι προσφέρει εκπληκτική θέα στον Κορινθιακό Κόλπο.

Το Αστεροσκοπείο απέχει μόλις 1,5 χλμ. από το χωριό και αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο σημαντικά επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα της χώρας.

Το Αμφιθέατρο, που βρίσκεται κοντά στην Πάνω Βρύση του χωριού, είναι ένα άλλο σημείο ενδιαφέροντος, που φιλοξενεί πολλές υπαίθριες εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με πολύ καλή ακουστική και πολλή δροσιά.

Επίσης, ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Ιουλίου που διοργανώνονται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Άλλες σημαντικές πολιτιστικές στιγμές είναι το Καρναβάλι και το τοπικό πανηγύρι που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 22 με 23 Αυγούστου, καθώς και η γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο.