Γενικές πληροφορίες
Το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου Λέχωβας βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Κρυονέρι και 17 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της αρχαίας Σικυώνας, σε υψόμετρο 1050 μέτρων. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Τιτάνα (Βέσιζα). Το μοναστήρι λειτουργεί σήμερα ως γυναικείο, με περίπου 10 μοναχές.
Σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες, το όνομα “Λέχωβα” είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει “τόπος πρασίνου, πεδιάδα”. Άλλοι, ωστόσο, πιστεύουν ότι ο όρος προέρχεται από την αρχαία ελληνική και αναφέρεται σε μια γυναίκα που μόλις τεκνοποίησε (Λεχώνα). Η δεύτερη υπόθεση βασίζεται στο γεγονός ότι, στο παρελθόν, στη θέση της μονής, υπήρχε ένα σανατόριο (Ασκληπιείο) της αρχαίας Τιτάνης με κέντρο μαιευτικής-γυναικολογίας, όπου οι γυναίκες έρχονταν για να γεννήσουν.
Το μοναστήρι έχει βυζαντινή εκκλησία από τον 14ο αιώνα μ.Χ. σε σχήμα σταυρού, τετράγωνη, με οκταγωνικό θόλο που στηρίζεται σε δύο κολώνες και δύο πεσούς. Στη νότια πλευρά του καθολικού βρίσκεται ένα περεκκλήσι του 11ου αιώνα μ.Χ. Το δάπεδο του ναού και το παρεκκλήσι είναι πλακόστρωτα με πρωτότυπα μάρμαρα, με την κύρια παράσταση του πέντε άρτων.
Η εικόνα της Παναγίας Λεχοβίτισσας
Στο μοναστήρι υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Λεχοβίτισσας, που ονομάζεται επίσης «Παναγία του Πάθους» ή «Παναγία Αμολύντος». Την εικόνα αγιογράφησε ο διάσημος Θεόδωρος Ζακύνθου Παπαντώνης Γεωργάντας, τον 17ο αιώνα μ.Χ., όταν ανακαινίστηκε επίσης το μοναστήρι.
Η εικόνα εκλάπει από το μοναστήρι τη δεκαετία του 1980 και τεμαχίστηκε σε 4 κομμάτια για παράνομη μεταφορά στο εξωτερικό. Μετά την παρέμβαση της Ιντερπόλ η εικόνα μπόρεσε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να αποκατασταθεί.
