Ο Συνεταιρισμός Ελαιολάδου Κρυονέρι ιδρύθηκε γύρω στο 1970 με σκοπό να εξυπηρετήσει τους ελαιοκαλλιεργητές του χωριού. Η ετήσια παραγωγή ελιάς είναι περίπου 320.000 τόνοι, που συλλέγονται από περισσότερα από 55.000 χιλιάδες δέντρα. Οι ελαιόδεντρα του χωριού βρίσκονται σε υψόμετρο 500-600 μέτρων. Το έλαιο που λαμβάνεται έχει οξύτητα 0,4-0, 5 σημεία, δίνοντάς του εξαιρετική γεύση.
Ο πρώτος τύπος μύλου ήταν ένας κλασικός μύλος με ελεϊόπανα (Μουτάφης) και λειτούργησε μέχρι το 1982. Επειδή είχε χαμηλή απόδοση, αντικαταστάθηκε με μια νέα φυγόκεντρο.
Το 1994, λόγω της αύξησης της ελαιοπαραγωγής, το εργοστάσιο εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα. Ο συνεταιρισμός είναι μια μονάδα που εξυπηρετεί τους παραγωγούς και τους μη εταίρους.
Το ελαιοτριβείο
Το ελαιοτριβείο του χωριού ανήκει στον αγροτικό συνεταιρισμό που ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1970. Το οικόπεδο αγοράστηκε από την Αθανασούλη το 1967.
Μέσα σε τρία χρόνια, το σπίτι χτίστηκε και διαμορφώθηκε ο χώρος. Τον Νοέμβριο του 1970 ήρθαν οι μηχανές. Στη συνέχεια, οι εταίροι ξεκίνησαν τη λειτουργία του μύλου με 104 μέλη, τα οποία σήμερα έχουν αυξηθεί σε 170 μέλη. Το πρώτο ελαιοτριβείο ήταν φυγοκεντρικό, ωστόσο τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας δεν ήταν πολύ επιτυχημένα.
Παλαιότερα, στο Κρυονέρι λειτουργούσαν άλλα δύο ιδιωτικά ελαιοτριβεία, τα οποία όμως σταμάτησαν να λειτουργούν το 1970. Το δεύτερο ελαιοτριβείο ξεκίνησε το 1975 και λειτούργησε με τον κλασικό τρόπο με μουτάφια (σάκοι πρέσας) μέχρι το 1982. Το 1982 μετατράπηκαν σε φυγοκεντρικές μηχανές, οι οποίες λειτούργησαν μέχρι το 1995. Το 1995 εγκαταστάθηκε ένα τέταρτο φυγοκεντρικό ελαιοτριβείο, το οποίο έχουμε σήμερα. Αποτελείται από τα ακόλουθα μηχανήματα: πλυντήριο, καθαριστήριο φύλλων, ανελκυστήρας ελιών, θραυστήρες, αναμικτήρες, decanter και ελαιοδιαχωριστής. Σε καλές παραγωγικές χρονιές επεξεργάζονται περίπου 1.800.000 τόνοι ελιών και παράγονται 350.000 τόνοι ελαιολάδου.
Παραδοσιακοί μύλοι Κρυονέρι
Το Κρυονέρι, γνωστό ως Ματσάνι μέχρι τη δεκαετία του 1950, διαθέτει τρία ελαιοτριβεία που λειτουργούν από τον 19ο αιώνα. Βρίσκονται κοντά στο ποτάμι που χωρίζει το χωριό σε δύο οικισμούς.
Πρόκειται για τα εξής οικογενειακά εργοστάσια, τα οποία λειτουργούν παραδοσιακά ελαιοτριβεία στο χωριό: α) οικογένεια Γεωργίου Παπανικολάου, β) οικογένεια Άγγελου Παπαθανασίου και γ) οικογένεια Χρήστου Δήμου (Παπαχρήστου).
O κύριος λόγος για την ανάπτυξη αυτών των παραδοσιακών μονάδων ήταν η μεγάλη ποσότητα ελιών που συγκεντρώνονταν από τους κατοίκους του Κρυονερίου, καθώς η συγκομιδή της ελιάς ήταν και είναι η κύρια και μοναδική χειμερινή ενασχόληση των κατοίκων. Η ελιά και η σταφίδα ήταν τα κύρια προϊόντα που παρείχαν εισόδημα στους παλιούς κατοίκους του Κρυονερίου απαραίτητο για την ανάπτυξη της ατομικής και οικογενειακής ευημερίας του κάθε ατόμου στο χωριό.
Τα τρία ελαιοτριβεία χτίστηκαν στη δυτική όχθη του ρέματος που διασχίζει το Κρυονέρι. Το ποτάμι σχηματίζεται από τα νερά της χειμερινής βροχής που κατεβαίνουν από το δάσος του Απαγορευμένου και τα ρέματα που διασχίζουν τις πλαγιές πάνω από αυτό και εμπλουτίζεται από τις πηγές της άνω βρύσης του χωριού. Ήταν και είναι ένα από τα κύρια υδατορεύματα που σχηματίζουν τον ποταμό Ελισσώνα.
Το νερό ήταν ο κύριος μοχλός λειτουργίας ενός ελαιοτριβείου. Η κύρια διαδικασία που ακολουθήθηκε για την παραγωγή λαδιού τα πρώτα χρόνια ήταν η εξής: Από τις πηγές της άνω Κρήνης μεταφερόταν με σιδερένιο σωλήνα το νερό στο ελαιοτριβείο, το οποίο διοχετευόταν σε μια τσιμεντένια δεξαμενή και από εκεί στο ζεστό δοχείο. Οι ελιές συγκεντρώνονταν σε ποσότητες, καθαρισμένες, από κλάρες και φύλλα, πλένονταν σε τσιμεντένια σκάφη και διοχετεύονταν σε ένα μεγάλο στρογγυλό πέτρινο αλώνι, στο κέντρο του οποίου υπήρχαν δύο κυλινδρικές πέτρες δεμένες μεταξύ τους σε έναν περιστρεφόμενο σιδερένιο άξονα. Με τη βοήθεια ζώων, κυρίως μουλαριών, οι πέτρες περιστρέφονταν και πολτοποιούνταν οι ελιές. Κατόπιν συλλέγονταν ο πολτός, το λεγόμενο ΄΄χαμούρι΄΄ και με δοχεία διοχετεύονταν από τους εργάτες του λιοτριβιού στα μουτάφια, στους τετράγωνους ή κυκλικούς πλεκτούς τρίχινους ή χόρτινους συλλεκτήρες. συνεχεία τοποθετούσαν το ένα μουτάφι επάνω στο άλλο και τα συμπίεζαν με ξύλινη χειροκίνητη στρίβλα ώστε να ξεχωρίσει καταρχήν το υγρό μείγμα. Εν συνεχεία άνοιγαν τα μουτάφια και διοχέτευαν σε αυτό καυτό νερό. Επαναλάμβαναν την ίδια διαδικασία με την περιστροφή της στρίβλας. Το λάδι με την βοήθεια του ζεστού νερού καθαρό πλέον περισυλλέγονταν σε μεγάλα δοχεία (λίμπες) από όπου διανέμονταν στους ιδιοκτήτες ενώ από τα μουτάφια αφαιρούσαν κάθε φορά το λιοκόκι (το ξερό απόσταγμα της ελιάς χωρίς υγρά). Με την πάροδο του χρόνου και την εισαγωγή του ηλεκτρισμού στο Κρυονέρι, εγκαταστάθηκαν νέα ηλεκτρικά χαλυβουργεία πλαισιωμένα εξαρτήματα (όπως το πιεστήριο αντί της στρίβλας κ.ά.) για να διευκολυνθεί περαιτέρω η παραγωγή ελαιολάδου.
Από τα δύο παλιά ελαιοτριβεία που λειτουργούσαν μέχρι τη δεκαετία του 1980, το ένα διατηρείται σήμερα στην περιοχή έξω από το ελαιοτριβείο του δήμου. Το ελαιοτριβείο που ανήκε στην οικογένεια Παπαθανασίου καταστράφηκε στα τέλη του 1980, προκειμένου να κατασκευαστεί ως νέο στην περιοχή της κοινοτικής πλατείας. Το ελαιοτριβείο που ανήκε στην οικογένεια Παπανικολάου, βρισκόταν κοντά στη σημερινή γέφυρα και καταστράφηκε από κατολίσθηση. Ο παπά Χρήστος Παπανικολάου μετέφερε το ελαιοτριβείο κοντά στο σπίτι του, όπου παραμένει ανενεργό μέχρι και σήμερα.
Από τη δεκαετία του 1970 λειτούργησε και λειτουργεί στο Κρυονέρι το νέο σύγχρονο ηλεκτρικό συνεταιρικό ελαιοτριβείο που εξυπηρετεί κυρίως τους κατοίκους του Κρυονερίου.
Το πέτρινο ελαιοτριβείο της οικογένειας Βλασίου του δήμου παραμένει όπως ήταν μέχρι και είναι σήμερα, με μεταγενέστερες προσθήκες.
Πρόεδρος Δ.Σ.: Ζάρκος Θεοφάνης Αντιπρόεδρος: Ζάρκος Κων/νος Γενικός Γραμματέας: Ραφτόπουλος Βασίλης Ταμίας: Αναγνωστόπουλος Βασίλης Μέλος Δ.Σ.: Μυλωνάς Παρασκευάς
